H ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ Π.Α ΕΚΑΤΟΝΤΑΕΤΙΑ

Ο Γιάννης Ρίτσος (Μονεμβασιά 1 Μαΐου 1909 - Αθήνα 11 Νοεμβρίου 1990) ήταν Έλληνας ποιητής.Δημοσίευσε πάνω από εκατό ποιητικές συλλογές και συνθέσεις, εννέα μυθιστορήματα, τέσσερα θεατρικά έργα και μελέτες.

Πολλές μεταφράσεις, χρονογραφήματα και άλλα δημοσιεύματα συμπληρώνουν το έργο του.
Το 1925 εγκαθίσταται στην Αθήνα, όπου εργάζεται για λίγο ως δακτυλογράφος και αντιγραφέας συμβολαίων. Το επόμενο έτος προσβάλλεται από φυματίωση.

Στο σανατόριο ʺΣωτηρίαʺ όπου νοσηλεύεται (1927‐30) μυείται στον μαρξισμό από μέλη του ΚΚΕ.

 

1944‐53: Σε όλη τη διάρκεια της Κατοχής ο ποιητής είναι καθηλωμένος στο κρεβάτι από σοβαρή υποτροπή της αρρώστιας. Συμμετέχει στο καλλιτεχνικό τμήμα του ΕΑΜ. Πολλά από τα γραπτά του, μεταξύ των οποίων και ένα πολυσέλιδο μυθιστόρημα, καταστράφηκαν στα Δεκεμβριανά. Στον Εμφύλιο, εξορίζεται στη Λήμνο (1948), στη Μακρόνησο (1949), στον Άι Στράτη(1950). Απελευθερώνεται το 1952. Από την «Τελευταία Π.Α. εκατονταετία» (1942), που γράφεται παράλληλα με τη «Δοκιμασία», αρχίζει μια καινούργια περίοδος, η οποία καλύπτει όλα αυτά τα δύσκολα χρόνια. Πρόκειται σχεδόν αποκλειστικά για ποιήματα του αγώνα και της εξορίας, τα οποία, αν και διαφέρουν μορφολογικά μεταξύ τους, τα συνδέουν η θεματική συνάφεια και η νωπή ιστορική εμπειρία.

Ο Γιάννης Ρίτσος πέθανε στις 11 Νοεμβρίου 1990, αφήνοντας πενήντα (!) ανέκδοτες συλλογές ποιημάτων. Οι συλλογές του εκδόθηκαν αμέσως μετά το θάνατό του με τον τίτλο «Αργά, πολύ αργά μέσα στη νύχτα» (1991)

100 χρόνια Γιάννης Ρίτσος

Το 1998, η Εταιρεία Συγγραφέων θέσπισε την Ημέρα Ποίησης, επιλέγοντας για τον εορτασμό της την 21η Μαρτίου, ημέρα της εαρινής ισημερίας-αρχή της άνοιξης. Το 2001 η UNESCO, ύστερα από εισήγηση του προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων πρέσβη Βασίλη Βασιλικού, υιοθέτησε την «Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης» αναθέτοντας στη χώρα μας να οργανώσει τον πρώτο διεθνή εορτασμό. Την εκτέλεση της απόφασης ανέλαβε να υλοποιήσει το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου το οποίο από τότε συμμετέχει κάθε χρόνο στον εορτασμό.

Η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης το 2009 ήταν αφιερωμένη στον ποιητή της Ρωμιοσύνης Γιάννη Ρίτσο. Το Γιάννη Ρίτσο 

τίμησε και όλη η Ελλάδα με την ανακήρυξη του 2009 ως Έτος Ρίτσου από το Υπουργείο Πολιτισμού, αφού συμπληρώθηκαν εκατό χρόνια από τη γέννησή του.

Η Ρωμιοσύνη, ένα από τα γνωστότερα ποιήματα του Ρίτσου, είναι ένα πολύστιχο ποίημα που αναφέρεται στην εμπειρία της τραγικής περιόδου ανάμεσα στη γερμανική κατοχή και του ελληνικού εμφυλίου πολέμου.

ΤΗ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ ΜΗΝ ΤΗΝ ΚΛΑΙΣ

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης

Στίχοι: Γιάννης Ρίτσος

Πρώτη Εκτέλεση: Γιώργος Νταλάρας

Τη ρωμιοσύνη μην την κλαις

εκεί που πάει να σκύψει
 με το σουγιά στο κόκκαλο

με το λουρί στο σβέρκο

Νάτη πετιέται απο ξαρχής

κι αντριεύει και θεριεύει

και καμακώνει το θεριό

με το καμάκι του ήλιου

Διάβασε το παρακάτω ποίημα του Γ. Ρίτσου. Ποια η ατμόσφαιρα στην πόλη και στους ανθρώπους και σε τι διαφέρει από το ποίημα του βιβλίου μας; Καταλαβαίνεις τώρα πώς αισθάνεται ο ποιητής αλλά και οι στρατιώτες που γυρίζουν από το μέτωπο;

Οκτώβρης 1940

Ανοίγουν τα παράθυρα

κι όσοι μένουν χαιρετούν αυτούς που φεύγουν

και φεύγουν όλοι.

Γέμισαν οι πόλεις τύμπανα και σημαίες.

Ορθή η αυγή σημαιοστολίζει τα όνειρά μας

κι η Ελλάδα λάμπει μες στα φώτα των ονείρων μας .

Ο ήλιος πλυμένος

με το καθάριο πρόσωπο στραμμένο στον άνθρωπο,

χαιρετάει τους δρόμους που τραβούν στη μάχη.

Αυτοκίνητα περνούν γεμάτα πλήθος.

Αποχαιρετιούνται στις πόρτες και γελάνε

ύστερα ακούγονται τ’ άρβυλα στην άσφαλτο,

το μεγάλο τραγούδι των αντρίκιων βημάτων

που μακραίνει και σβήνει στο βάθος του δρόμου,

ως το βραδινό σταθμό με τα χαμηλωμένα φώτα.

Εκεί τα τρένα περιμένουνε

σφυρίζουν για λίγο έξω από την πόλη,

ακούγονται οι αποχαιρετιστήριοι πυροβολισμοί

κι ύστερα όλα σωπαίνουν και περιμένουν.

Διαβάζουμε τα τελευταία παραρτήματα:

Νικούμε. Νικούμε.

Πάντα νικάει το δίκιο!

Μια μέρα θα νικήσει ο άνθρωπος.

Μια μέρα η λευτεριά θα νικήσει τον πόλεμο.

Μια μέρα θα νικήσουμε για πάντα.

Να θυμάσαι ότι εκείνοι οι άνθρωποι έκαναν το καθήκον τους για την πατρίδα μας και οι θυσίες τους δεν πρέπει να πάνε χαμένες.
Να θυμάσαι ακόμα ότι τελικά νικητές στη μάχη είναι όσοι μένουν άνθρωποι ακόμα και μετά τις απάνθρωπες συνθήκες ενός πολέμου. Πρέπει να αφήσουν το μίσος από την ψυχή τους και να κάνουν μια νέα αρχή. 
Γι αυτό ο ποιητής λέει ότι "Μια μέρα θα νικήσει ο άνθρωπος, πάντα νικάει το δίκιο"

Αθήνα, Νοέμβριος 1940, Γιάννης Ρίτσος